LỤC BÁT QUÊ- Lời Bình : NHÃ MY

Lê Đăng Mành Với LỤC BÁT QUÊ

Lời Bình : NHÃ MY

        Cách đây hơn bốn năm , tôi đọc được một bài thơ lục bát ngắn của tác giả Lê Đăng Mành , đó là một bài thơ tả cảnh với cụm từ ngữ rất đặc sắc:

Chiều tung lưới bủa về tây

Chuồn kim khâu dở lá lay ven bờ

Phù sa lạ bến ngẩn ngơ

Bóng ngày tan giữa đôi bờ tàn phai

“Chiều”

Tuy bài thơ chỉ vỏn vẹn có bốn câu ,tác giả đã không chêm vào thơ những nỗi niềm , cảm xúc nhưng với từ ngữ súc tích , đặc biệt , một cảnh chiều trên sông đã gợi cho tôi, người đọc một cảm giác bảng lảng , bâng khuâng, giữa không gian chiều thân quen với hình ảnh  con chuồn chuồn kim , với lá cây còn lay động ven bờ khi dòng nước chở phù sa còn xuôi chảy vì “ngẩn ngơ'”  chưa  tắp vào bến lạ , giữa cảnh “tàn phai” khi bóng ngày dần tắt ở hướng tây.

Rồi tôi được thêm một bài thơ ngắn nữa tả cảnh ban mai:

Sáng lên nghe giọt sương reo

Bình minh tung nắng thả gieo rộn ràng

Mùa đi về giữa rơm vàng

Nghe mồ hôi đọng quanh làng mà thương!

“Ngày Mùa”

Hai bài thơ , một chiều , một sáng mà tôi  đậc biệt chú ý với cách dùng chữ của tác giả vừa rộng , vừa mạnh , vừa sắc đã khiến câu thơ như  tràn đầy năng lực , sức sống “chiều tung lưới” , “bình minh tung nắng” , một chữ  “tung” gọn gàng , dân giả, bình thường nhưng đặc biệt xiết bao , nó uyển chuyển khi “lưới chiều ngả nắng về tây”, và rộn ràng bừng tỉnh khi mặt trời thả nắng ...Tôi thấy mình thích thơ anh từ đó và cảm thấy  luyến tiếc vì bài thơ chưa đủ dài để người đọc được chiêm nghiệm thêm như  đang trong một bữa cổ ngon mà  phải thèm thuồng vì đồ ăn ít quá !

 Rồi cơ duyên văn nghệ khiến tôi được kết thân với anh , được anh tặng cho những bức thư pháp đẹp viết từ thơ của tôi và hôm nay ,tôi viết bài này như là một đóng góp đồng cảm giữa hai người bạn thơ , tôi mong rằng với nhận xét thô thiển của cá nhân mình  , xin quý bạn hữu  độc giả không xem đây như một bài chính luận mà bỏ qua những sơ sót  ...

        Tác giả Lê Đăng Mành làm rất nhiều thơ , anh làm đủ các thể loại của thơ Đường luật,thơ tự do,thơ haiku , viết phú, hát nói và còn là một nhà thư pháp với nét chữ rất công phu, lại còn chụp nhiều ảnh phong cảnh rất đẹp...Anh cũng là một tác giả cộng tác với rất nhiều trang văn nghệ mạng, là chủ nhân nhiều trang blog như Lê Đăng Mành, Như Thị, Kẻ Văn Thư Pháp , trong số đó có trang Lãm Nguyệt Hiên quy tụ nhiều ngòi bút thơ đường xướng họa,trang Lục Bát  Quê gồm nhiều bài thơ thể lục bát mà hôm nay tôi hân hạnh được đọc và viết lên những dòng cảm tưởng này.

    Lục Bát Quê , như tên gọi của nó gồm những bài thơ nói về quê hương, tình cha mẹ , xóm giềng với giọng thơ khoan nhặt ,khi an phận ,lúc trầm buồn, thủ thỉ tình cảm , rồi  hi vọng vươn lên và hứa hẹn nhiều tốt đẹp...

Quãng Trị quê anh, vùng đất văn vật , nơi khí hậu vô cùng  khắc nghiệt  “nắng cháy da” “rét thấu thịt”,lại bị  hứng chịu nhiều tang thương đổ nát trong thời chiến tranh  và những con lũ thường xuyên tàn phá quê nghèo.

Nơi đó anh đã sinh ra giữa mùa nước lũ và lớn lên trong tình thương của Bà Mẹ Quê thật thà chất phác ,vất vả nuôi con qua bao năm tháng nhọc nhằn :

Chào đời gặp buổi nắng thưa

Cơ hàn chầu chực nước thừa mứa dâng

Lúa non lũ tuốt phũ phàng

Phù sa ngơ ngẩn tẩm bàng hoàng vây...

(....)

...Lũ tràn thâm chiếu sơ sinh

Tôi ngo ngoe níu điêu linh đoạn trường

Phên bừng gió đập rách bươm

Chừ quờ quạng túm muối chờm thậm đau!

“Mùa Sanh”

Bờ tre gió rúc rên đau

Đàn trâu ớn cỏ đê nhàu rét xuân

Quê nhà lạnh táp đất trân

Mẹ lẩy bẩy vịn cơ hàn đong giêng!

“Rét giêng xuân”

Vẫn còn đây nỗi can qua

Mùa đông thiếu ấm nứt xa xót mầm

Đời gian khó Mẹ trầm ngâm

Mong gieo hạt mới gọi thầm tương lai

“Hương Xuân”

Nón tơi sương gió trùng vây

Hai vai mẹ gánh những ngày bão giông...

“Mẹ Quê”

Mây phiêu lãng bủa dật dờ

Mẹ truân chuyên gánh xác xơ lạnh lùng

Cha gieo bóng đổ ung dung

Hỏi ai còn nhớ gốc chung hội cày ?

 “Rét giêng hai”

Phong cảnh quê hương nghèo được anh vẽ bằng những nét u buồn ,với một tấm tình yêu quê chân thật, bằng những vần thơ tha thiết :

Quê nhà lũ đậu buồn tênh.

Tre mơ chim trú lênh đênh chưa về.

Mẹ ngồi ru giọt tái tê

Chiều soi bóng lũ mà nghe đoạn trường

“lũ Chiều”

Lụt ơi! sao quá buông tuồng

Ngông nghênh sục sạo chẳng thương mái nghèo!

Thu gầy lạc dấu trăng treo

Trâu mơ lối cỏ, gà đeo bụi bờ

Tao nôi gieo giọng thẫn thờ

Thềm thơ nước vỗ chan bờ bể dâu

Rơm trôi quên tuổi dãi dầu...

“Dấu Chấm Than”

Nắng cong chiều cúi ngẩn ngơ

Thời gian hấp hối ngày thờ thẫn chi

Mây hờn rơi hạt chia ly

Khói leo mái rạ tà huy thậm buồn

“Chiều Đi”

Hay tà cảnh cố đô trầm lắng , rêu phong thành quách không tránh được hưng phế của thời gian , khi thời hoàng kim cũ đã lui vào quá khứ lảng quên :

Về Huế rủ bụi tang bồng

Qua nền Xã Tắc tủi phong rêu mình

Cột cờ gió trở lặng thinh

Triều nghi văn võ ngông nghênh mô rồi

Văn lâu khoa bảng một thời

Hồn lên Văn Thánh bia phơi miệng đời

Bến đò Thừa Phủ chao ơi !

Tắt câu mái đẩy rụng rời Hương Giang

(Phố cũ chiều đau)

Nhưng , cho dù phong ba vùi dập , bão táp phủ lên quê nghèo và phủ lên cả thân phận con người thì đối với tác giả Lê Đăng Mành , với nhân cách và tâm trạng của một người từng trải , sống an nhiên , bằng cái tâm , cái đạo , đạt lý thông tình , thơ anh không tủi hờn ai oán, không than thân trách đời, không cầu kỳ mộng ảo .Dòng thơ anh luôn giữ được sự điềm đạm , an nhiên  sống hài hòa với cảnh vật thiên nhiên và trong chiều hướng vươn lên bằng những hi vọng tốt đẹp hơn.

Ta hãy nghe tác giả gửi lời tâm cảm :

Ruổi rong cưỡi vạt mây mù

Thả bầy hầy xuống trả u mê đời

Và chiều leo ngọn thảnh thơi

Đêm thanh nhàn tẩm nụ cười trăng tung

 “Bát lục yên”

Khi con tắt niệm tìm cầu

Mới hay áo gói ngọc châu trong ngần

Như cây cỏ cứ vô ngôn

Mà hương thơm mãi giữa nguồn không hai

“Cảm niệm mùa Phật đản “

Chiều nghiêng bến bãi cài sương

Lạnh tênh mái đẩy thuyền vương vấn hồn

Thôi thì chơi với gió mây

Đầu năm lộc héo phủi tay nhẹ hều

“Rét giêng hai”

  

Thôi Ta giã phố tìm quê

Thỏng tay buông bỏ nhiêu khê lụy phiền

Thà về gối giấc cô miên

Tiêu dao đùa giỡn cõi miền nguyên sơ.

“Về”

  

Nắng phiêu lãng lội rong chơi

Để mây bày trận vây trời buồn thiu

Khói quen diễn vở đìu hiu

Mùa lơ đễnh giấu bóng liêu xiêu buồn

Dù mai chưa cạn não nề

Cũng cầm thanh thản giữa quê quán mình

“Xuân riêng “

  

Qua cơn khốn đốn não nề

Câu à ơi ! cũng bớt tê tái rồi

Mái nghèo đem khói lên phơi

Mẹ cầm miếng nắng mỉm cười soi xuân

 “Mẹ và mùa xuân”

Ngạt ngào rơm rạ là quê

Nhiệm huyền hương lạ tràn trề chưng xuân

Mùi tre hóp - mùi bùn non

Mùi mồ hôi Mẹ tẩm nồng nàn xuân !

     Thơ Lê Đăng Mành là thế , chữ nghĩa tượng hình , giản dị chân phương, không trườu tượng , khoa trương rỗng tuếch , cũng ít ẩn dụ cầu kỳ nhưng lại là những dòng thơ hay..Được  kết hợp bằng những từ ngữ quá phong phú , nhạy bén  và một hồn thơ  chân thật, cảm xúc sâu lắng , tâm tình tha thiết , ý từ như quyện vào nhau thành một tổng thể thơ đặc sắc khi cứng, khi mềm, vừa bình dân, vừa bác học ,Văn phong tao nhã , kín đáo pha trộn chút không khí và ngôn ngữ đượm chất Thiền .Điều đặc biệt là ở cách dùng  những từ  đắc thể khó thay thế bằng những từ khác như  “ tung ” , “hắt”, “nhẹ hều”  “nắng phiêu lãng” lội “mây” “chết duối” (chiều) “leo” (ngọn thảnh thơi ), (bia ) “phơi” (miệng đời ) , (khói)  “leo” (mái rạ) ..vv .Chính nhờ những từ ngữ và hình tượng vật thể  được nhân cách hóa này khiến câu thơ linh hoạt , sống động , gợi hình , gợi cảm hơn một cách hoàn chỉnh  bất ngờ.

     Vượt qua bên ngoài những xúc cảm cá nhân tủn mủn, ái tình đôi lứa...,   hồn thơ LĐM  chứa đựng đầy ắp  tình người, tình quê hương, nhân sinh quan , đạo pháp..Giọng thơ thấm thía , sâu lắng tình cảm vị tha ,nhưng đôi khi cũng bàng bạc một nỗi buồn man mác về những hoài niệm quá khứ, về những bể dâu , thương hải thay đổi của dòng đời.

Nếu như cứ nghĩ thơ lục bát là vần điệu phải êm ái,nhẹ nhàng, chữ nghĩa văn vẻ trau chuốt  thì lục bát LĐM đôi khi ko đáp ứng được điều đó .Bởi ngôn ngữ thơ của anh đa diện, vần nhịp đôi khi khúc chiết , nhứt là anh hay chêm phương ngữ, nhưng đó lại chính là phong cách đăc biệt của thơ anh, một dòng '' lục bát quê '' đẹp và vững chãi trong dòng thác thi ca , chảy trong lòng người đọc để nhớ , để thương ,hoặc để tìm bình an  giữa những bề bộn của cuộc đời.

Xin cảm ơn Lục Bát Quê, cảm ơn tâm tình của tác giả.

WA tháng 3/2016

NHÃ MY-SƯƠNG LAM